Γράββαλος, Παναγιώτης (1933-2014): "Ο θάνατος του Γεώργιου Καραϊσκάκη". Στέγη Φιλοτέχνων Φλώρινας - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης [ΕΔΩ]
Δημήτρης Σταμέλος
Ἕνας ἥρωας ποιητικὸς καὶ τραγικὸς
Ἀπό: Δ. Σταμέλος, Ὁ Θάνατος τοῦ Καραϊσκάκη, Συμπτωματικὸ γεγονὸς ἤ ὀργανωμένη δολοφονία;
Ἐκδ. Βιβλιοπωλεῖον τῆς «Ἑστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & Σια Α.Ε., Ἀθήνα 2000.
[...] Γιὸς μιᾶς καλόγριας κ' ἑνὸς κλεφτοκαπετάνιου, μπαίνει νωρὶς στὸ κλέφτικο ἀσκέρι τοῦ Κατσαντώνη. Ὕστερα ἀπὸ τὸν τραγικὸ χαμὸ τοῦ Κατσαντώνη καὶ τὴ διάλυση τοῦ ἀσκεριοῦ του, θητεύει στὸν Ἄλῆ. Μὲ τὴν κήρυζη τῆς Ἐπανάστασης μπαίνει στὸν Ἀγώνα καὶ πρωτοστατεῖ σὲ πολλὲς καὶ σημαντικὲς μάχες. Ἀνυποχώρητος, ἄδολος, ἄμαθος ἀπὸ πολιτικὲς ραδιουργίες, μὲ τὸν ξάστερο λόγο του, ἀντιμάχεται, μὲ τὴν τόλμη του, τὶς κάθε εἴδους σκοπιμότητες. Τὸ φιλελεύθερο πνεῦμα του, τὸ ἀτίθασο τοῦ χαρακτῆρα του, ἐνοχλεῖ τοὺς πολιτικοὺς καὶ κύρια τὸ Μαυροκορδάτο, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ τὸν ἐντάξουν στὶς προθέσεις τους. Καταδιώκεται, δικάζεται καὶ καταδικάζεται ὡς προδότης τῆς πατρίδας καὶ διώχνεται στὶς ὀρεινὲς περιοχὲς τῶν Ἀγράφων. Ὅταν ὅμως ὁ Ἀγώνας κινδυνεύει οἱ διῶκτες του τὸν ἀποζητοῦν ὡς σωτήρα. Καὶ τότε δείχνει τὸ μεγαλεῖο τῆς εὐφυΐας, τῆς λεβεντιᾶς, τοῦ γνήσιου πατριωτισμοῦ του, σὲ συγκρούσεις μὲ τοὺς Τούρκους νικηφόρες, κορυφαῖες καὶ καθοριστικὲς γιὰ τὸ στέριωμα τῆς λευτεριᾶς. Πάνω στὴν ὁλόφωτη λάμψη του χάνεται ἄδοξα καὶ κάτω ἀπὸ περίεργες συνθῆκες στὸ Φάληρο, συνθῆκες ποὺ ἀκριβῶς πρόκειται νὰ διερευνηθοῦν στὸ ἔργο τοῦτο.
Ὁ Καραϊσκάκης εἶναι μία ἔκφραση τοῦ ἑλληνικοῦ ἱστορικοῦ γίγνεσθαι καὶ τοῦ ποιητικοῦ μύθου. Κ' ἔτσι τὸν βλέπουμε μέσα στὸ χρόνο. Ἔτσι, στὸ σύντομο τοῦτο εἰσαγωγικὸ σημείωμα δὲν πρόκειται νὰ καταγράψουμε τὰ ἐγκώμια Ἑλλήνων καὶ ξένων γιὰ τὴ μορφή, τὴν ἰδιοσυγκρασία καὶ τὸ ἔργο του. Αὐτὸ θὰ γίνει στὴν κατάλληλη περίπτωση καὶ στὴ συνολικὴ θεώρησή του. Ὡστόσο ὁ κορυφαῖος τοῦ Εἰκοσιένα ἀποτελεῖ ἔναυσμα ἔμπνευσης γιὰ τοὺς ποιητές, ποὺ διαβλέπουν στὸ πρόσωπό του στοιχεῖα ὁμηρικῶν ἡρώων καὶ προσπαθοῦν νὰ τὰ συλλάβουν στὴν κύρια σύστασή τους. Αὐτὸ τὸ πέρασμα μιᾶς συγκεκριμένης ἱστορικῆς μορφῆς μέσα στὸν ποιητικὸ καὶ λαϊκὸ ἐξομολογητικὸ λόγο καὶ μύθο εἶναι ποὺ ἔκανε καὶ τὸ ζωγράφο
Θεόφιλο νὰ λέει σὰν τὸν ρωτοῦσαν γιὰ τὸν Καραϊσκάκη πὼς ἦταν «δυὸ φορὲς πιὸ μεγάλος ἀπὸ τὸν Ἅι-Γιώργη».(1)
